بزرگان آل حمید نخستین مخالفان سرسخت مذهب ساختگی وهابیت

محمد بن عبدالوهاب، از اولین ایام شروع به فعالیّت خود در دعوت مردم به مذهب وهابیت با مخالفت شدید حاکمان آل حمید مواجه شد. بطوریکه ابن بشر در کتاب خود (( عنوان المجد فی تاریخ نجد)) ذکر میکند : در سال ۱۱۵۷ هجری هنگامی که محمّد بن عبدالوهاب در دعوت به مذهب خود شهره گشت مورد غضب امیر احساء و شیخ قبیله سلیمان بن محمّد آل حمید قرار گرفت و از این رو سلیمان نامه ای تهدید آمیز به حاکم منطقه ی (( عینیه))، عثمان بن معمّر نوشت که در صورتی که محمد بن عبدالوهاب را به قتل نرساند یا او را از (( عینیه)) اخراج نکند اموال و دارایی او را در احساء مصادره خواهد کرد.از این رو عثمان بن معمّر، محمّد بن عبدالوهاب را از عینیه طرد کرد و او بسوی منطقه ی درعیه (حوالی شهر ریاض امروزی)که در تحت نفوذ محمد بن سعود آل سعود بود راهی گشت.[۱۱] محمد بن سعود پس از سکونت محمد بن عبدالوهاب در درعیه با او بیعت کرد که او را در نشر و گسترش افکارش یاری دهد و پس از تشکیل نیروی نظامی مخصوص، درعیه به نخستین پایگاه حکومتی دولت آل سعود تبدیل گشت.[۱۲] از این رو همواره آل سعود و محمد بن عبدالوهّاب مورد دشمنی حکام آل حمید و شیوخ بنی خالد که بر سرزمین احساء و شرق عربستان امروزی سیطره داشتند واقع بودند. تا اینکه در سال ۱۱۷۸ هجری شیخ عریعر بن دجین آل حمید مصمّم گشت با بستن پیمانی نظامی بین خود و دهّام بن دوّاس امیر منطقه ی ریاض و حسن بن هبة الله مکرمی حاکم سرزمین نجران و شیخ قبائل یام، به منطقه ی درعیه هجوم برده مانع از گسترش نفوذ آل سعود و ابن عبدالوهّاب بشود.از این رو با لشکری از قبائل بنی خالد و عجمان به سوی درعیه رهسپار شد.اما نیروهای حسن بن هبة الله قبل از رسیدن نیروهای عریعر بن دجین و دهّام بن دوّاس به درعیه رسیدند و با نیروهای آل سعود درگیر شدند که توانستند شکست سختی به نیروهای محمد بن سعود وارد کنند.پس به پیشنهاد محمّد بن عبدالوهاب،محمّد بن سعود از حسن بن هبة الله با دفع مقداری از اموال تقاضای صلح کرد و این پیشنهاد مورد توافق حسن بن هبة الله قرار گرفت و از تسخیر درعیه دست برداشت و به سوی نجران عقب نشینی کرد. هنگامی نیروهای کمکی شیخ عریعر بن دجین آل حمید و دهّام بن دوّاس به درعیه رسیدند که پیمان صلح منعقد شده بود و حسن بن هبة الله یکی از بزرگترین همپیمانان آنان عقب نشینی کرده بود.از این رو پس از محاصره ی چند روزه ی شهر و به توپ بستن آن عقب نشینی کردند و بدین ترتیب نخستین تصمیم نظامی بزرگ برای شکست دولت آل سعود یکم و مذهب وهابیت با شکست مواجه شد.۱ و ۲

منابع :

۱)عنوان المجد فی تاریخ نجد ص ۹۶ الی ۹۸

۲)تاریخ آل سعود-ناصر السعید